Jak viadoma, u śviatoje biełaruskaje movie jsnuje amal poŭnaja svaboda piśmienstva - chtości piša taraškievicaj, chtości narkamaŭkaj. Chtości kiryłkaj, chtości - łacinkaj. Chtości źmianiaje не, без na ня, бяз pierad naciskam, chtości - nie. I hetak dalej, možna davoli doŭha pieraličvać...
Navat arabica ŭ nas jość.
Voś hladzieŭ ja na ŭsio heta j daŭna adčuvaŭ, što čahości nie chapaje - i voś narešcie zrazumieŭ čaho - fanetyčnaha piśma nam dla poŭnaha ščaścia nie chapaje. Darečy, u ŭkrajincaŭ jość fanetyčnaje piśmo, drahomaniŭkaj kličacca. (Vialiki dziakuj
iwnodennyk , jaki navioŭ mianie na hetuju spasyłku).
Karaciej kažučy, moj prajekt fanetyčnaha piśma:
Na vysnovie taraškievicy budu budavać. Litaru э zamienim na е. Nu prosta dziela pryhažośći, bo litary e (je) u fanetyčnym piśmie, zrazumieła, być nie pavinna; uvohule zamiest litar е, ё, ю, я tady niabłaha było b pisać - ье, ьо, ьу, ьа ci jе, jо, jу, jа - u zaležnaść ad fanetyčnaha sencu litar. Zamiest й stavićmiem j. Darečy, heta vyrašyła b niesymetryčnaść śviatoje biełaruskaje movy ŭ tym planie, što й u nas jość, а и niama... Nu šče pišam zamiest i nie paśla zyčnych ji, kali jano tak vymaŭlajecca. Naprykład: јіх, крајіна.
I ŭsio. U astatnim taraškievica j hetak fanetyčna, na kolki heta mahčyma.
Atrymoŭvajecca alfabet z 29 litar:
Аа Бб Вв Гг Ґґ Дд Ее Жж Зз Іі Јј Кк Лл Мм Нн Оо Пп Рр Сс Тт Уу Ўў Фф Хх Цц Чч Шш Ыы Ьь
A jak heta ŭsio vyhladaje, vy možacie bačyć nižej:
Јак вьадома, у сьвьатоје бьеларускаје мовье јснује амаль поўнаја свабода пісьмьенства - хтосьці піша тарашкьевіцај, хтосьці наркамаўкај. Хтосьці кірылкај, хтосьці лацінкај. Хтосьці зьмьаньаје не, без на ня, бяз пьерад націскам, хтосьці - нье. І гэтак дальеј, можна даволі доўга пьералічваць...
Нават арабіца ў нас јосьць.
Вось гльадзьеў ја на ўсьо гэта ј даўно адчуваў, што чагосьці нье хапаје - і вось нарешцье зразумьеў чаго - фанетычнага пісьма нам дльа поўнага шчасьцьа нье хапаје. Даречы, у ўкрајінцаў јосьць фанетычнаја пісьмо. Драгоманіўкај клічацца. (Вьалікі дзьакуј
riwnodennyk , јакі навьоў мьанье на гетују спасылку)
Карацьеј кажучы, мој прајект фанетычнага пісьма:
На высновье тарашкьевіцы буду будаваць. Літару э замьенім на е. Ну проста дзьельа прыгажосьці, бо літары e (је) у фанетычным пісьмье, зразумьела, быць нье павінна; увогулье замьест літар е, ё, ю, я тады б ньаблага было б пісаць - ье, ьо, ьу, ьа ці jе, jо, jу, jа - у зальежнасьці ад фанетычнага сенсу літар. Замьест й ставіцьмьем j. Даречы, гета вырашыла б ньесыметрычнасьць сьвьатоје бьеларускаје мовы ў тым пльанье, што й у нас јосьць, а и ньама... Ну шче пішам замьест i нье пасьльа зычных ji, калі јано так вымаўльајецца. Напрыклад: јіх, крајіна.
і ўсьо. У астатнім тарашкьевіца й гетак фанетычна, наколькі гета магчыма.
Атрымоўвајецца альфабет з 29 літар:
Аа Бб Вв Гг Ґґ Дд Ее Жж Зз Іі Јј Кк Лл Мм Нн Оо Пп Рр Сс Тт Уу Ўў Фф Хх Цц Чч Шш Ыы Ьь
Пагоньа
Толькі ў серцы трывожным пачуjу
За краjіну радзімуjу жах,
Ўспомньу воструjу браму сьвьатуjу
І ваjакаў на грозных каньах.
Ў бьелай пьенье праносьацца коні,
Рвуцца, мкнуцца і цьажка хрыпьаць.
Старадаўньай крывіцкай пагоні
Нье разьбіць, нье спыніць, нье стрымаць!
У бьазьмьернуjу даль вы льаціцье,
А за вамі, прад вамі - гады.
Вы за кім у пагоньу сьпьашыцье,
Дзье шльахі вашы јдуць і куды.
Мо jаны, Бьеларусь, паньасьлісьа
За тваjімі дзьацьмі наўздагон,
Што забылі цьабье, адраклісьа,
Прадалі і аддалі ў палон!
Біцье ў серцы jіх, біцье мьачамі,
Нье даваjцье чужынцамі быць!
Хай пачуjуць, jак серца начамі
Аб радзімаj старонцы баліць.
Маці Роднаjа, Маці-Краjіна,
Нье усьцішыцца гэтакі боль.
Ты прабач, ты прыjмі сваjго сына,
За цьабье jаму ўмьерці дазволь!
Ўсьо льатуць і льатуць тыjа коні,
Сребнаj збруjаj дальока грымьаць.
Старадаўньаj крывіцкаj пагоні
Нье разьбіць, нье спыніць, нье стрымаць!
Максім Багдановіч
Заjграj, заjграj, хлопча малы...
Заjграj, заjграj, хлопча малы,
І ў скрыпачку, і ў цымбалы,
А jа заjграjу ў дуду,
Бо ў Крошынье жыць ньа буду.
Бо ў Крошынье пан сьардзіты,
Бацька кіjамі забіты,
Маці тужыць, сьастра плача:
«Дзье ж ты поjдзьеш, ньебарача?..»
Дзье ж паjду jа? Мілы Божа!
Паjду ў сьвьет, у бьездарожжа,
У ваўкалака абьарнусьа,
З шчасьцьем на вас азірнусьа.
Будзь здарова, маці міла!
Каб мьаянье ты нье радзіла,
Каб мьанье ты нье карміла,
Шчасьліўшаjа ты бы была!
Каб jа каршуном радзіўсьа,
Ја бы бьез паноў абыўсьа:
У паншчыну б нье пагналі,
У рекруты б нье забралі
І ў маскалі нье аддалі.
Мне пастушком вьек ньа быці,
А ў маскальах трудна жыці,
Ды jа і расьці баjусьа,
Дзье ж jа, бьедны, абьарнусьа?
Оj, кажанье, кажанье!
Чаму ж ньа сьеў ты на мьанье?
Каб jа большы нье падрос
Ды ад бацькавых кальос.
Паўльук Багрым
На гетым прапануjу лічыць беларускаjе фанетычнаjе пісьмо вынаjдзьенным.
Хто хоча, можа карыстацца...